Het houden van reptielen en amfibieën kan een fantastische en verantwoorde hobby zijn, mits u gezonde dieren heeft en deze gezond kunt houden. Dit hoeft helemaal niet moeilijk te zijn als u een aantal basisregels naleeft. Nu is het erg moeilijk om voor alle soorten reptielen een algemene richtlijn te geven. Er zijn soorten die een heel specifieke verzorging nodig hebben. Daarvoor kunt u op diverse plaatsen te rade gaan. Er bestaan hiervoor talloze gespecialiseerde winkels, verenigingen en organisaties die u gedetailleerde informatie kunnen geven omtrent de betreffende soort. We zullen hier het houden van reptielen in het algemeen bespreken.
Terrariumtechniek
Voor het bouwen van een terrarium bestaan diverse technieken en mogelijkheden.
De materiaalkeuze is zeer persoonlijk. Het materiaal moet wel vochtbestendig zijn en makkelijk schoon te maken. Bovendien mag het niet schadelijk zijn voor de bewoners door het gebruik van lijmen of lakken met giftige dampen. Er zijn tegenwoordig zeer goede terraria commercieel verkrijgbaar, maar zelf bouwen is ook goed mogelijk. In het algemeen is er veel informatie te verkrijgen op het internet, uit boeken of via verenigingen.
De afmeting moet passen bij het dier. Elk dier moet zich vrij kunnen bewegen. Hagedissen hebben over het algemeen meer ruimte nodig omdat zeer meer lopen en bewegen dan bijvoorbeeld slangen. Voor slangen wordt wel eens gezegd dat de lengte van het dier is voldoende als lengtemaat van het terrarium. Hagedissen moeten wel kunnen rennen of klimmen.
De inrichting is van groot belang. Deze moet passen bij het biotoop waar het dier vandaan komt. Er moet ook gezorgd worden voor voldoende schuilmogelijkheden. Het ontbreken van een veilige schuilplaats kan leiden tot stress.
Bij de keuze van het bodemsubstraat moet een compromis gezocht worden tussen hygiëne, de behoeften van het dier en het esthetisch belang. Voor sommige dieren is het noodzakelijk dat ze zich in kunnen graven, bij andere is een vochtige bodembedekking nodig. Het bodemsubstraat moet wel makkelijk te reinigen of te verwijderen zijn. Je kunt dieren houden op een gladde bodem (zeil, linoleum, kranten) maar ook worden ze vaak op zand, mos, boomschors, kiezels, hydrokorrels en een aantal gespecialiseerde korrels die verkrijgbaar zijn in een reptielenspeciaalzaak. Daarnaast moet je oppassen dat de dieren het niet per ongeluk mee inslikken of dat ze er in iedere geval geen verstopping van krijgen. Tenslotte mag de bodem niet schadelijk of beschadigend zijn door giftige lakken of scherpe randen of te ruwe oppervlakte (zoals beton).
De temperatuur is van het allergrootste belang voor reptielen. Het zijn koudbloedige dieren. Dat wil zeggen dat hun lichaamstemperatuur die van de omgeving aanneemt. Om goed te functioneren zal de terrariumtemperatuur dat moeten zijn wat bij de soort hoort. Er zijn zeer soortspecifieke verschillen, maar in het algemeen is het goed als de temperatuur varieert in het verblijf zodat het dier kan kiezen. Een gemiddelde temperatuur van 25 tot 30 graden Celsius is prima, maar er moet een plek zijn waar de temperatuur 35 tot 40 graden. Dit is de plaats waar de reptielen zullen opwarmen (zonnebaden). De nachttemperatuur is ook afhankelijk van de soort, maar in het algemeen is een temperatuur van rond de 18-20 graden voldoende. Terraria worden in het algemeen verwarmd door lampen, verwarmingskabels of matten. Let op dat de dieren zich niet verbanden aan deze warmte elementen.
De verlichting kan voor veel soorten reptielen ook belangrijk zijn. Het blijkt dat voor deze dieren een dag en nachtritme nodig is waarbij de daglengte en de hoeveelheid licht een rol kan spelen bij het welzijn van de dieren, maar ook in het bioritme. Om te kweken maken veel reptielenkwekers hier gebruik van door in de winter de dieren koeler te houden en minder licht te geven of de dagen veel korter te maken.
Daarnaast is het voor insecteneters en planteneters noodzakelijk om UV verlichting in het terrarium te hebben. Onder invloed van ultraviolet licht wordt actief vitamine D aangemaakt hetgeen noodzakelijk is om calcium uit de darmen op te nemen. Hoeveel uren of minuten deze UV lampen moeten branden of hoe sterk deze lampen moeten zijn is nog niet exact bekend. Teveel kan ook leiden tot verbrandingsverschijnselen. In het algemeen lijkt twee tot vier uur voldoende en zorg er in ieder geval voor dat de dieren ook weg kunnen kruipen.
De behoefte aan luchtvochtigheid is ook weer afhankelijk van de soort, maar erg belangrijk. Ook in woestijnen is de luchtvochtigheid tussen rotsspleten of in de grond ook erg hoog. De luchtvochtigheid is van belang voor de huid en slijmvliezen. Het vervellen gaat veel beter en de ademhalingswegen blijven gezonder. Bij schildpadden is het zelfs van belang om een goedgevormd en glad schild te ontwikkelen. Een relatieve luchtvochtigheid van 60 tot 100 procent lijkt voor de meeste dieren goed. Let wel op: het gaat om de luchtvochtigheid. Het terrarium mag niet continu een natte bodem hebben.
Tenslotte moet een terrarium uitbraakvrij zijn. Als reptielen ontsnappen kan het erg moeilijk zijn om ze terug te vinden. Bovendien kunnen vele dieren een gevaar voor de omgeving zijn.